Dür Labrador nach Québec

Jitz isches sowitt; am 27.07.2023 verlah mer bi wunderbarem u warmem Wätter d Insla Newfoundland, wa nis mit iiras offene, härzliche Lütt u de herrliche Landschafte usgesproche a z Härz gwachse isch💖. Am 13:00h fahremer in St. Barbe (im Nordweschte va Neufundland) uf d Fähra… 

…wa i knapp zwone Stunn di 48 Kilometer briiti Meerespassage hinder sich u nis uberi nach Labrador bringt; beziehigswiis äbe zersch nach Québec, wüw de Hafe „Blanc Sablon“ knapp in Québec u nid in Labrador liggt. De Name „Blanc Sablon“ chunnt ursprünglich va „Sable blanc“ u bezieht sich uf di wisse Strandabschnitte, wanes hie gitt. Churz bevor üsi Fähra in Blanc Sablon aaliit, schipperemer i Näbu, wa ging dichter würd. 

Wier sitze, wi etlichi anderi Passagiere, gliichwou no dussena; wa de z Näbuhorn vam Schüff (logischerwiis) loosgiit, blaaset nis das juschterwiis fasch vam Stengeli😅; wier lache ali zäme schallend. Däne in Blanc Sablon aacho, fahremer zersch weschtwärts, bis d Straas in Old Fort Bay / Vieux-Fort effektiv ifach ufhört; ohni vorhäärigi Aakündigung u ohni, dass dettena as Schüüd oder a Taafela würte stah😃.

Auso fahremer retour u füne ufemene Hügu i de Nöchi va St. Paul‘s River a Übernachtigsplatz mit schöner Ussicht uf di umligendi Hügulandschaft; jedefaus, bis nachenann drü iidrücklichi Gwitter über nis härzieh, wa dä Name verdienet hii.

Defüür schinnt d Suna am nächschte Morge wunderbar…

…u wier gange spontan ufum Sentier Wanda Beaudoin, wa diräkt am Meer entlang füehrt, ga luufe.

Dass hie Straaselatärne installierti cho sin, wa doch ussert de Straas witt u briit nüüt isch, muetet a we speziell a.

In Lourdes-de-Blanc-Sablon fahremer a de wunderschöni Marie-Statue dedüür, wa über däm Örtli wacht.

Zrugg in Blanc Sablon giites jitz juscherwiis a z Läbiga; wier nä de Labrador-Highway i Aagrüff, wa nis va Blanc Sablon bis uf Baie Comeau füert; insgesamt 1‘770 km, uber witti Strecke dür menscheleeri Natur.

Insgesamt 167 km devah si Dirtroad (nid teeret, aber o nid Gravel). Bon, dezue müessemer präzisiere, dass de Trans-Labrador-Highway offiziell „nume“ va Blanc Sablon bis uf Happy Valley-Goose Bay giit (620 km); va dettena bis Labrador-City hiister nai schlicht „Highway 500“ u va Labrador-City bis uf Baie comeau „Route 389“). Z l’Anse-Amour gangemer de Phare de Point-Amour, de zweithöchschta Lüüchturm va Kanada (wa schwarz-wiss gstrichna isch; „Ici, c‘est Fribourg“😉), ga gugge. Dä isch 133 Meter hoia u 1857 fertiggstöüta cho. De Liechtchegu gseht mu satti 33 Kilometer witt (auso quasi va Früburg bis uf Bärn😉).

Hindernah fahremer bis uf Pinware i Provincial Park. Nachum Znacht, wier hii grad fertig abgwäsche, chlopfetes a üseri Tüüra. D Laura stiit dussena - sia u de Justin si üser Nachbare ufum Campground. Si hiigi as Füür gmacht u wier sigi härzlich iiglaade, dezuezstoose. Herrlich - wier gwahne nis langsam u no so gäär dran, dass nis am Frittigamabe Lütt a iines Füür iilaade🤗 (dä Bruuch müessemer unbedingt i di früburgische u bärnische Gefilde mitnäh😃💖🤗). Wier packe auso eppis z triiche u üser Faut-Stüü under üser Arme u gange uberi zu iine. As resultiert ummi a herrlicha Abe. Di zwüü lääbe in Labrador City u verbringe iines Feerie hie; är fischet gäär, am Liebschte Lachse, u sia het ne das Mau z erschte Mau begleitet. Wier erfahre vüü über z Lääbe in Labrador, zum Bispüü, wöles di böschte Schneetöffe u wöller nüüt Wärt sige😅. Füüre isch as wichtigs Elemänt im kanadische Verständnis va Camping (quasi bü jederi Campsite isch a Füürstöü iigrichtet) u köört unbedingt dezue; d Kanadier empfüne das us „Grundrächt“ u mache‘s lideschaftlich gäär. Z Füür dienet allerdings nid dezue, eppis z bräätle; si entfache‘s primär, wüwnes d Insekte färnhautet (u wüwnes umso schönner isch, Räubergschüchte bimene Bierli u bim i d Flame gugge z verzöle😉).

Z Red Bay gangemer zersch ufe Boney Shore Trail, wa am Strand entlang füert.

Wa baskischi Waufänger vor rund 500 Jahr Zähtusigi va Wale erliit hii (i rund 70 Jahr schetzigswiis 25‘000 Tier). D Baske hii de Wau-Späck gchochet, für druss z begehrta Lampe-Öü für Europa z gwine (!). Im 17. Jahrhundert het di baskischi Waujagd ufghört u di Ereignis si über d Jahrzähnt u Jahrhundert i Vergässehiit grate. D Bewohner va Red Bay hii ging ummi rooti Ziegle gfune, sich aber nüüt groos debii teicht, bis a kanadischi Forscherin, d Selma Barkham, z Spanie uf urauti Grichtsdokumänt gstoose isch, wa di Aktivitäte va baskische Waufänger in Red Bay beschriibe. Wamu infolgedesse i de Bucht isch ga touche, isch mu zümlich zackig ufnas Schüffs-Wrack gstoosse, a baskischi Galeone voller Walöüfesser usum Jahr 1565. D Wauchnoche gseht mu uf däm Trail im Gras lige; si gseh nach sovüune Jahrhundert uus, wi hellgraui Stiibröcke.

Di zweiti chliini Wanderig het nis ufe Tracey Hill gfüert.

Quasi de ganz drü Kilometer lang Trail bestiit us Houzplanke u 689 Stääge füehre nis wuchi (u natürlich o ummi achi). Dobena het mu a wunderbari Ussicht uf Red Bay.

Ufum Parkplatz simmer hie de ufna Camper mit Urner Plagge gstoosse; wier hii mittum Hugo u sinneri Frou a Moment gsprächlet u Campertipps ustuscht.

Wittersch ufum Labrador Costal Drive simmer bis uf Mary’s Harbour u nai uf Port Hope Simpson. Dettena stiit „Alexis‘ Hotel“. Wüw iina va Connys Göttibuebe Alexis hiist u jitz de Geburtstag het, het si dettena zui wöle; u wi de Göttibueb Alexis, isch o de Eigetümer vam Hotel sehr sportlich - haut i de hie übliche Diszipline, wi Snowmobil-Fahre.

Hie stiit de o di lötschti Tankstöü…

…nai chä 410 km kanadischi Wüüdnis bis uf Happy Valley-Goose Bay, ohni as Huus, ohni Tankstöle, Verpflegigsmüglichkiite oder Mobiltelefonempfang; darum würd per Schüüd o iidringlich druff häregwise.

Üsa Camper ma mit iir Tankfülig locker 650 bis 700 Kilometer bewäütige u so nähmer o dä Tüü entspannt under d Rödleni. Ungloublich - wier durchquere jitz streckemässig quasi d Schwiz u träffe weder uf Mensche, no Hüüser u o nume ufna Hampfela Outo. De Motor va üsum Ford-F350-Camper isch quasi a Schüffsmotor u as usgesproches Arbiitstier💪; di lengi Strecki macht iihm überhoupt ki Müeh u är donneret fröhlich vor sich häre (är tönt sonor, winas Gwitter🤗). De Labrador-Highway stöüt sich us üsserscht lohnenswärt usi; d Landschaft u d Einsamkiit so z erlääbe, isch beriichernd u wier gniesse o dä Tüü va de Riis o usgesproche.

So chämemer friktionslos z Happy Valley-Goose Bay aa. Dettena gangemer i Gosling Park ga ubernachte, amene ehemalige Campingplatz am See, wa mu hütt frii tarf nutze (wemu di grosse Schlaglöcher erfougriich hinder sich chan bringe😉). Wier installiere nis am See, bräätle zum Znacht Würschtleni u zum Dessert gittes no as paar Marshmallows😋.

Am nächschte Taag gangemer zu HomeHardware (am nordamerikanischa Äquivalent zum Bauhaus); im Vistor Centre het mu üüs gsiit, dass di Lütt de Gas-Tank va üsum Camper chüü füle. Mittum Gas würd underwägs de Frigo (wemmer wüüd campe u nid am Stromnetz vamene Campingplatz aagschlosse sind), z Potager u gegäbenefaus o d Hiizig betrübe. Üsa Camper het kinner Gasfläsche sondern a „built-in propane tank“, a Gastank, wa fix im Camper verbuut isch. D Stöle, wamu sona Tank chan füle, si z Neufundland u z Labrador nid sehr zauriich vorhande. Bi HomeHardware kümmeret sich de Jason drum. Är isch a motivierta Typ, fahrt churzerhann de Camion mittum Gas häre u in Null-Komma-Nix isch üsa Gastank gfüüta. Uf d Bemerkig häre, dass das auso a ultraschnäla Service gsi sigi, hetter lachend gsiit, dass sini Iirichtig mit 200-Minute-Liter füli😅; kis Wunder, isch das so ruuch gange.

Churz nachum Ort Churchill Falls hiimer de übernachtet u fiire hie de Erscht-Taag-Uugschte. Wammer debii a de „Soit-disant-Wasserfäu“ verbiigfahre si u achi gseh hii, simmer erchlüpft. Nume as Rinsääli vam Fluss u Fau isch z gseh gsi, de Räschte würd für d Gwinnig va Elektrizität dür Wasserchraft, wie hie z Kanada u voralum z Québec witt verbriitet, gnutzt; de Grosstüü vam Wasser würd debii, wi bi üüs dahiim o, vor de Fäü dür Turbine gleitet u chunnt underhaub ummi zrugg i Fluss, infolgedesse quasi ki Wasserfau meh z gseh isch.

Üsi nächschti Station isch Labrador City.

Dettena befindet sich de grööscht Ise-Erz-Tagebuu va de Wäüt; as wittersch Abbuugebiet nume füüf Kilometer näbezui in Wabush. Hie simmer i z „Gateway Labrador Visitor Information Centre“ u va de Kaya hiimer ali Infos, wammer prucht hii, ubercho. Si isch sehr härzig gsi u het nis bispüüswiis a Stadtplan ubergäh, wa si säuber di wichtigschte Sache druff iiziichnet het. Wier hii gfragt, öb mer dä würklich törfi mitnäh (nid, dass si nai kina meh mit de Detailinfos het). Ja, klar; si hiigi no ganz a Huufe so vorbereitet😃. Churz nach Labrador City u Wabush hii mer d Provinz Neufundland u Labrador verlah u si uf Québec cho.

De Wächsu va Englisch zu Französisch isch hie guet z gspüüre; plötzlich si d Sache zersch uf Französisch u nai, wenn überhoupt, uf Englisch aagschrübbni; Englisch würd toleriert, meh aber nid würklich, was mit de belaschteti Englisch-Französischi-Gschücht hie z Kanada zämeheicht. Das giit sowitt, dass gwüssi Québecois Québec us iigets Lann erwähne, nid us Tüü va Kanada, wüw Québec d Biitritts-Urkunde offebar nie underziichnet hiigi… Bref, settigi Konflikte schiine i zwü- oder mehrsprachige Länder offebar dürewääg vorzcho, bchenemer va dahiim ja o a we u settigi Iistölige bringe i üsne Uuge ifach nüüt Positivs mit sich; für üüs isch di neufundländischi Art, offe u härzlich uf Lütt zuezgah, ganz egau va wanai dass si sin, wi si uusgseh u o we si grad a Lätsch schriisse, di einzig juschti; so verhaute wier üüs dürewägg. Glägentlich si üser Vis-à-vis a we verwundereti (auwääg o, dass mer, mit British-Columbia-Schüüder a üsum Camper, durchuus a we Französisch rede😉); bekanntlich simmer ja äbe ali zäme „Menschenkinder“ u a fründlichi Bemerkig het bis jitze ali sofort lasse uftoue u zumene Lächle praacht, was nis sehr fröit. Z Fermont stiit vorum Visitor Centre de Camion Nr. 172. Im Jahr 2005 het d Minefirma Québec Cartier dermit a nüa Wäütrekord erzielt. Dä Camion Nr. 172, a Caterpillar Modäu-789, mittera Kapazität va 190 Tonne, wa zittum 07.02.1988 im Mont-Wright-Tagebuu gwärchet het, het de Rekord a Maschinestune va aune Camionge sinneri Kategorie broche u di ussergwöhnlichi Leischtig va 105‘630 Arbiitsstune erbracht, bevor dass me ne am 11.10.2005 „pensioniert“ het. Dä Camion het debii insgesamt 34‘000‘000 Tonne Materiau transportiert. De Jean Fortin isch denn Chef va de Minefirma gsi u würd us „homme de valeur et de coeur“ beschrübbe. Är isch (zu Rächt) mächtig stouz uf dä Wäütrekord, sich aber o bewusst gsi, dass dä uf de Leischtig va sine Arbiitnämmer, wa sich um d Wartig va de Fahrzüüg u vam Minemateriau kümmeret hii u de Leischtig va de Mitarbiitende va de Firma Hewitt Equipement, a Caterpillar-Konzessionär, beruet. Därum hetter dä Camion us Denkmau für sii i de Stadt wöle platziere; effektiv würter vorum Visitor-Centre prominent präsentiert u stiit uf ganz wissum Grien (Stiine, wa Fluorite enthaute). Dinena hiimer under anderum erfahre, dass di hüttige Camion, wa im Tagebuu wärche, unfassbarerwiis mittlerwile dopplet so groos, wi dä hie, si.

Nach Mont-Wright het de de erscht Abschnitt Dirtroad aagfange, va 67 km. Infolge Einsamkeit hettes hie sporadisch SOS-Telefon-Süüle, wa für sich u einsam i de Wüüdnis stane.

Näbe däm kreisrunde See…

…mittemne Radius va eppa 75 km, i de Nöchi va de Station Uapishka, hiimer übernachtet. Im Visitor Centre hiimer gfragt, öb di rundi Form a natürlichi Ursach het oder öb dä See künschtlich so aagliit cho isch. Zersch hii ifach zwe Flüss, iina linggs u iina rächts, bestane; ersch mittum Stoudamm u mittum Stoue vam Wasser het mu (fange nach sächsne Jahr) gmerkt, dasses sich umna kompletta Ring handlet. Zersch het mu vermuetet, dasses sich ume Kraterrann vamene Vulkan chennti handle, bis usacho isch, dass a Meteorite-Iischlag vor zirka 210 Millione Jahr de Grund defüür isch (as isch offebar de füftgröscht Meteoritekrater uf de Wäüt). Am nächschte Taag hettes dedüürgräänet, was d Fahrt ufum zweite Abschnitt Dirt-Road uber 100 km aaspruchsvoller gstautet het, wüw de Camper glägentlich gslidet isch u gspuelet het.

Bi Manic-5 isch d Dirtroad fertig, d Straas ummi teereti u z Resultat sichtbar😃.

Dettena isch a mächtigi Mehr-Boge-Stoumuur puuti cho.

Di Stoumuur isch 1,3 Kilometer briiti u 214 Meter hoii.

Wier hii nis fürna Füerig zu de u i d Stoumuur iigschrübbe u si mit däm Schubus ummatransportierti cho.

De Kevin u d Marianne si Gschwüschterti u wärche beidi us Guides für Manic-5; uf iines underhautsame Füerige (z Québecois-Französisch isch a Erfahrig für sich; glägentlich wähne mer üüs fasch a we im Füüm „Bienvenue chez les ch‘tis“💖😃🤗😅) erfahremer sehr spannendi Informatione. De Stoudamm va Manic-5 hiist hütt „Barrage Daniel-Johnson“ u hetti am 26.09.1968 vam damalige Premierminischter, Daniel Johnson, söle iigweita cho. De Herr Johnson isch de o am Taag dervoor vor Ort gsi, ma het zäme de Abe verbraacht u sigi nid z spaat ga lige, für am nächschte Morge für d Iiweihigs-Zeremonie zwääg z sii. Tragischerwiis isch de Herr Johnson aber am Morge vam 26.09.1968 verstorbe. D Iiweihig isch infolgedesse umnas Jahr verschobe u de Stoudamm zu Ehre vam Herr Johnson nach iihm benannt cho. Manic-5 isch as Buuwärch der Superlative u erbringt - sage und schreibe - 2’660 Megawatt Leischtig. Das längt für 532‘000 Hüüser mit Strom z versorge. De Buu het 13 Jahr duuret; 10‘000 Tonne Föüs si täglich usagfüerti cho; drü Beton-Laschtwaage si insgesamt 300‘000 Mau hin u här gfahre; ali 20 Minute, während sächsne Jahr, isch a Camion mit Zement va Baie Comeau uf Manic-5 (215 km) abgfahre. Wülletum Buu hettes vor Ort as Camp u as Dorf gäh, 3000 Arbiiter si hie täglich mit Ässe versorgt, 350 Duzend Eier si pro Zmorge, 850 Chüeche si pro Ässe servierti cho. Usserdäm hettes dettena di gröschti Taverne in Nordamerika gäh, mit totau 2000 Plätz. As Bier het 25 Cents koschtet; pro Person u Abe het mu allerdings o maximau zwü übercho. Manic-5 köört zum Complexe Manic-Outardes; de Fluss würd i Etappe wittergstouet u mittum glliche Wasser no drü Mau Elektrizität produziert. So gittes Manic-3, -2 u -1. Manic-4 allerdings niid; statt Manic-3 u -4 z bue, het mu entschidde, sich uf Manic-3 z konzentriere u das Chraftwärch defüür gröösser z gstaute. Insgesamt bring de Complexe Manic-Outardes sagehafti 7‘000 Megawatt Strom, wa i 735‘000-Volt-Hochspannigsleitige bis uf Montréal u i d USA gjagta chunnt.

In Baie Comeau, wa 22’000 Iiwohner het, simmer definitiv u uf ii Schlag ummi i de Zivilisation aacho. Hie hiimer nis ufum Camping Boréal installiert…

u d Anähmlichkiite, wa Sache, wi bispüüswiis a Duschi oder a Wäschmaschina, mit sich bringe, gnosse😃.